Enigma: poznańska wystawa w Wielkiej Brytanii

Równo 80 lat temu polscy kryptolodzy – Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski – pod dowództwem ówczesnego kapitana Maksymiliana Ciężkiego złamali kody niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Z tej okazji wystawę w Bletchley Park w Wielkiej Brytanii uroczyście otworzy Wojciech Jankowiak, wicemarszałek województwa wielkopolskiego.

Premiera wystawy „Enigma.Decipher Victory” odbyła się w 2010r. w Parlamencie Europejskim w Brukseli. Wystawa odwiedziła także muzea w Belgii, Holandii, Włoszech i Francji. Była ważnym elementem otwarcia Polskiej Prezydencji w jednostce badawczej Komisji Europejskiej. W listopadzie 2011 roku, w ramach projektu „Enigma. Odszyfruj Zwycięstwo”, podczas ekspozycji na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu marszałek Marek Woźniak podkreślił, że ten cykl wystaw ma pokazać Europejczykom nieznaną wcześniej historię polskich kryptologów i tajemnicę Enigmy, która w Polsce pierwszy raz została rozszyfrowana.   

Położony 90 kilometrów na północ od Londynu, ośrodek Bletchley Park, podczas II wojny światowej pełnił rolę brytyjskiego supertajnego ośrodka dekryptażu, w którym odczytywano zaszyfrowane przez Niemców depesze. Pod koniec wojny pracowało tutaj około 10.000 osób. Jednakże pierwszy raz niemieckie szyfry wojskowe, kodowane słynną maszyną Enigma, zostały złamane w Polsce.

Jeszcze w latach dwudziestych minionego wieku na Uniwersytecie Poznańskim profesor Zdzisław Krygowski we współpracy ze Sztabem Głównym Wojska Polskiego przygotował i przeprowadził kurs kryptologii. Wzięli w nim udział najzdolniejsi matematycy rekrutujący się z poznańskiej uczelni. Byli wśród nich Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski, którzy weszli w skład stworzonej w 1930 roku poznańskiej fili Biura Szyfrów Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Dzięki tej instytucji już w roku 1932 Marian Rejewski, przy współpracy ze swoimi wybitnymi kolegami, złamał pierwszą depeszę zaszyfrowaną przez Niemców Enigmą.

Na krótko przed wybuchem II wojny światowej strona polska zdecydowała się podzielić swoją wiedzą z sojuszniczą Francją i Wielką Brytanią. Dzięki temu alianci mogli podczas wojny udoskonalać metody łamania szyfrów, a w konsekwencji rozpracowywać tajne plany wroga. Zdaniem historyków złamanie niemieckich szyfrów i przekazanie aliantom kompletnej wiedzy na temat technik dekryptażu było największym wkładem Polski w zwycięstwo aliantów nad nazistowskimi Niemcami podczas II Wojny Światowej.

Inauguracja wystawy w Bletchley Park wpisuje się w program Dni Polskich, jakie od kilkunastu lat odbywają się w połowie lipca na terenie tego słynnego dziś muzeum. Podczas obchodów zwiedzający ośrodek w Bletchley mogą zapoznać się z polską historią, kulturą i sztuką, a także posmakować tradycyjnej polskiej kuchni. We współorganizowanym przez polskie środowiska polonijne przedsięwzięciu co roku bierze udział do kilku tysięcy osób.
 
W tym roku oprócz wernisażu wystawy „Enigma. Decpiher Victory”, zwiedzający będą mogli wysłuchać wykładu dr. Marka Grajka pt. „Strażnicy kłamstw” (autora książki „Enigma. Bliżej prawdy”), Pana Franka Cartera pt.: „Pierwsze złamanie Enigmy, polski wkład” , a także zapoznać się z działaniem Enigmy oraz złożonej maszyny deszyfrującej tzw.” Bomby”.
 
Dodatkowym akcentem w ramach wspólnych wielkopolsko-brytyjskich inicjatyw przewidzianych podczas tegorocznego Dnia Polskiego w Bletchley Park, będzie możliwość nawiązania łączności pomiędzy klubami krótkofalowców z Polski i Wielkiej Brytanii.  Właśnie 15 lipca 2012 r. w godzinach 8.30-14.00 z nadającej w Bletchley Park przenośnej radiostacji wysłany zostanie sygnał radiowy. Chętnych do nawiązania łączności zachęcamy tego dnia do zabawy. Sygnał nadawany będzie na paśmie 80, 40 i 20 m, a znak wywoławczy ma brzmieć „GB2BP”.
 
Wystawę „Enigma. Decipher Victory” będzie można zwiedzać w Bletchley Park do 9 września 2012 roku włącznie.