REKLAMA: Cechy charakterystyczne głosu dziecięcego

Pierwszym słyszanym głosem danego dziecka jest krzyk noworodka, który zazwyczaj ma wysokość od 400 – 600 Hz i natężeniu od 82 do 110 dB. Występuje bezpośrednio po porodzie – odruchowo, na skutek zmiany temperatury otoczenia. Jest on pozbawiony możliwości modulacji, bardzo przenikliwy, twardy, narastający, bądź opadający, lub wielokrotnie przerywany, tworzony po bardzo krótkim głębokim oddechu poprzez otwarte usta, pod wpływem forsownego wydłużonego wydechu.

Odruchowy krzyk noworodków jest uwarunkowany wysokim nastawieniem krtani i na ogół zanika w pierwszych miesiącach życia. Ton podstawowy krzyku u noworodków płci męskiej jest wyższy aniżeli płci żeńskiej. Po pierwszym krzyku noworodka przechodzimy płynnie do krzyku niemowlęcia, gdzie możemy wyróżnić krzyk spastyczny, wdechowy, kloniczny. W okresie gaworzenia rozwija się fonacja samogłosek, a więc rozpoczyna się wokalizacja.

Gaworzenie pojawia się w drugim miesiącu życia, jest odruchem bezwarunkowym, odziedziczonym i występuje u wszystkich dzieci, również u dzieci niesłyszących. Jest jednakowe u dzieci różnych ras i grup językowych. W gaworzeniu możemy rozróżnić wysokość, czas trwania oraz natężenie dźwięków (głos cieńszy lub grubszy; wydawanie dźwięków: krótkie lub długie; ciche lub głośne). Zakres głosu w okresie gaworzenia wynosi od 330 Hz do 392 Hz.

W szóstym miesiącu życia dziecka rozpoczyna się okres naśladowania dźwięków, który trwa do dziewiątego miesiąca. W tym okresie w głosie dziecka rozwijają się czynniki muzyczne, a więc rytm, dynamika i melodia, dochodzi też do redukcji dźwięków do typowych dla mowy ojczystej. Do 1 roku życia zakres głosu niemowlęcia poszerza się do 5 – 6 półtonów i wykształcają się dwa główne formanty samogłosek „a” i „e”.

Skala głosu dziecka jest mała i stopniowo rozszerza się ku górze i ku dołowi. Do ósmego roku życia głos dziecka obejmuje jedną oktawę, a przed okresem dojrzewania, tj. ok. 13 – 15 roku życia, poszerza się do 1,5 oktawy. Zakres głosu wynosi od 240 do 527 Hz. i nie ma różnic, pod względem wysokości głosu, pomiędzy dziewczynkami a chłopcami, aż do wieku 8 – 10 lat. Głosy dziecięce można podzielić na: soprany – 15%, mezzosoprany – 50% i alty – 25%. W okresie dojrzewania głos obniża się u chłopców o jedną oktawę, a u dziewczynek o 1/3 oktawy. Głos w tym okresie ma prawo być matowy, ochrypły o niepewnej intonacji, pełen gwałtownych przeskoków, od niskich do wysokich tonów i odwrotnie.

Głos powstający w krtani dziecka ulega wraz z jej wzrostem i rozwojem – modyfikacjom i modulacjom pod wpływem zmieniającego się aparatu mięśniowego narządu głosu, mowy (wargi, język, podniebienie) oraz jam rezonacyjnych i zmian toru oddechowego.

Cechy charakterystyczne głosu dziecięcego:
Wysokość głosu zależy od długości, napięcia, masy, kształtu fałdów głosowych oraz ciśnienia podgłośniowego. Zakres głosu, natomiast, to możliwość śpiewania od najniższego do najwyższego dźwięku. I tak: 4,5 – latek- operuje 6 tonami (D1 – B1), a 10 latek już 11 do 12 tonów (A0 – E2).

Natężenie głosu – (intensywność, czyli siła głosu) – natężenie krzyku dziecka wynosi od 82 – 110 dB. Chociaż człowiek aż do śmierci potrafi krzyczeć, jednak nigdy później w życiu nie będzie umiał krzyczeć, tak jak to czynił będąc dzieckiem. U dorosłych max natężenie dla krzyku to 80 dB, mowy – 65 dB, a szeptu – 50 dB.

Nastawienie głosowe to sposób przejścia fałdów głosowych (strun głosowych) z ustawienia oddechowego do fonacji (odległości pozwalającej im na swobodne drgania). Wyróżniamy 3 rodzaje nastawienia głosowego: miękkie (fizjologiczne), twarde (zbyt silne), chuchające (słabe). Dzieci należy uczyć miękkiego nastawienia głosowego, bez napinania mięśni szyi i gardła, oraz przesadnego akcentowania.

Czas fonacji – określa się podczas artykułowania samogłoski “a” lub „o”, podczas jednego pełnego (jak najdłuższego) wydechu. Czas fonacji u noworodka wynosi 0,2 – 0,5 s., rocznego dziecka – 2s. (1/3 sylaby), u dziesięciolatka 10 – 15s. (zdania złożone). Średni czas fonacji samogłoski u ludzi ze sprawnym narządem głosowym wynosi 20 – 25 sekund, u śpiewaków nawet 40 – 60 sekund. Przy wartości poniżej 10 sekund zalecany jest kontakt ze specjalistą, np. foniatrą.

Proces wytwarzania głosu, a co za tym idzie i mowy, jest uwarunkowany wieloma czynnikami, które nadają mu indywidualny, osobniczy charakter. Bardzo ważną rolę w tym procesie odgrywa prawidłowo funkcjonujący narząd słuchu. Uszkodzenie jego czynności powoduje, szczególnie u dzieci, szereg zaburzeń uniemożliwiających fizjologiczny rozwój mowy. Zaburzenie słuchu ma wpływ na rozwój krtani i kształtowanie się głosu, jego wszystkich składowych akustycznych, tj. częstotliwości, natężenia, czasu trwania, barwy.

Wszystkie noworodki mają przeprowadzane badanie słuchu, natomiast w późniejszym wieku, jeśli tylko wystąpią jakiekolwiek zaburzenia mowy u dziecka pierwszym i podstawowym przeprowadzonym badaniem powinno być badanie słuchu. Na początek orientacyjne, przeprowadzone przez logopedę, nauczyciela, a w razie wątpliwości przez specjalistę – audiologa.