Pozna(ń)j nazwy!

Zapraszamy do nowego cyklu “Pozna(ń)j nazwy”, w którym dr Patryk Borowiak będzie opowiadał o historii nazw poznańskich ulic, placów, skwerów, parków, a także o wszystkich innych miejscach, obiektach geograficznych i organizacjach społecznych, które mają swoje imię. Na początek – Wilda!

Nazwy z tej części Wildy związane są ze Zgromadzeniem Zmartwychwstańców oraz z Chrztem Polski. Ulica Dąbrówki powstała kilka lat po wcieleniu Wildy do Poznania i nosiła za czasów pruskich nazwę Horna (Hornstrasse). Od 12 kwietnia 1920 roku nosi obecne imię. Dobrawa (zwana po polsku Dąbrówką) – księżna, córka księcia Czech Bolesława I, około 965 roku poślubiła Mieszka I, urodziła mu syna Bolesława (Chrobrego). Przyczyniła się do chrystianizacji Polski, jednocząc ją kulturalnie ze światem zachodnim. Dąbrówka zmarła w 977 roku i została pochowana w Gnieźnie. Nazwa ulicy idealnie oddaje charakter miejsca, które wytycza.

Nazwa ulicy Zmartwychwstańców pojawiła się w 1927 roku wraz z ulicą, przy której rok wcześniej postawiona została świątynia Zgromadzenia Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa. Polskie zgromadzenie misyjne Zmartwychwstańców założone zostało w 1836 roku w Paryżu przez Bogdana Jańskiego. Jego głównym celem była działalność misjonarska wśród emigracji, a od 1880 roku również i w kraju. Kuria Prowincjonalna znajduje się w Krakowie, a w Poznaniu przy ulicy Zmartwychwstańców mieści się Niższe Seminarium Duchowne wraz z parafią. W okresie socjalizmu patronką ulicy stała się Maria Koszutska (pseud. Wera, Kostrzewa), działaczka i ideolog ruchu robotniczego, czołowa przedstawicielka lewicy Polskiej Partii Socjalistycznej. Po roku 1990, kiedy spektakularnie usuwano z planu miasta nazwy ulic z minionej epoki, przywrócono ulicy stare dobre imię Zmartwychwstańców.

Skwer Bogdana Jańskiego mieści się między ulicami Langiewicza, Dąbrówki, Pamiątkową i Filarecką. Uchwałą Rady Miasta Poznania nr XXXV/350/V/2008 w dniu 8 kwietnia 2008 roku nadano skwerowi imię Bogdana Jańskiego, wspomnianego powyżej założyciela Zgromadzenia Zmartwychwstańców. Warto zauważyć, o czym niewielu poznaniaków wie, że przy ul. Karlińskiej na poznańskich Smochowicach znajduje się pomnik Bogdana Jańskiego. Obelisk ku czci założyciela Zgromadzenia Zmartwychwstańców zlokalizowany jest naprzeciw kościoła pw. Imienia Maryi, który prowadzony jest przez Zmartwychwstańców.

Pamiątkowa została przejęta w 1900 roku wraz z gminą wildecką. Początkowo nosiła nazwę Wranglerstrasse. Skwer znajdujący się przy ulicy również nazywał się Wranglerplatz. Władze polskie w 1920 roku zniosły obie nazwy, nazywając ulicę Pamiątkową, a plac pozostawiając bezimiennym.

Nazwa ulicy pojawiła się za sprawą projektu budowy kościoła, który miał się przy niej mieścić. Świątynia była budowana zaraz po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i miała nie tylko przypominać o tym fakcie historycznym, ale również być „pamiątką” z okazji 950 rocznicy Chrztu Polski. W 1916 roku zapadła ostateczna decyzja o budowie świątyni. Kościół i zabudowania zakonne powstawały aż do 1926 roku na rozległej skarpie obniżającej się w kierunku ulicy Dolna Wilda. Do świątyni prowadzi właśnie ulica Pamiątkowa, która ma przypominać o czasach niewoli oraz nawiązywać do momentu Chrztu Polski, o którym „mówi” również nazwa sąsiedniej ulicy Dąbrówki.  

Dr Patryk Borowiak
urodzony w 1983 roku w Poznaniu, doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, adiunkt w Zakładzie Języków Południowosłowiańskich Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Przedmiotem zainteresowania Patryka Borowiaka
są badania onomastyczne, nazewnictwo miejskie oraz branding, studia nad nowoczesnymi mediami i profilowanie kryminalne. Autor monografii Płowdiw w nazwach. Historia i współczesność w toponimii zapisane oraz kilkudziesięciu artykułów, opublikowanych z kraju i za granicą. Patryk Borowiak jest pomysłodawcą i koordynatorem Festiwalu Kultury Słowiańskiej Poznań Slavic Fest oraz Poznańskiego Festiwalu Piosenki Słowiańskiej.