Pomnik Przemysła II w… urzędzie wojewódzkim

Przypomnijmy: pomnik autorstwa poznańskiego rzeźbiarza Roberta Sobocińskiego jest darem prywatnego fundatora, którego intencją jest przypomnienie królewskich i stołecznych tradycji Poznania. Teraz do oglądania jest niewielki model, ale fundator chce sfinansować w Poznaniu pełnowymiarowy pomnik. By tak się stało, niezbędne jest oczywiście miejsce, jednak tak się składa, że wszystkie dotychczasowe lokalizacje pomnika budziły mnóstwo zastrzeżeń i kontrowersji, tak wśród fachowców, jak i zwykłych poznaniaków. Urząd Miasta Poznania przygotował więc akcję prezentowania w różnych punktach miasta modelu pomnika. Oprócz urzędu wojewódzkiego będzie go można zobaczyć także w w siedzibie UMP przy Libelta, Bibliotece Raczyńskich czy w Termach Maltańskich.

Trwa też opracowywanie procedury konkursu architektoniczno-urbanistycznego, którego efektem ma być wskazanie możliwej lokalizacji dla pomnika Przemysła II.

PRZEMYSŁ II – KRÓL POLSKI, ODNOWICIEL KRÓLESTWA POLSKIEGO

Przemysł, ostatni książę z wielkopolskiej linii Piastów, był królem Polski, pierwszym po ponad 150 latach rozbicia dzielnicowego. Syn księcia wielkopolskiego Przemysła I i księżniczki śląskiej Elżbiety, córki Henryka Pobożnego, urodził się w Poznaniu w 1257 roku jako pogrobowiec. Wychowywał się na dworze stryja Bolesława Pobożnego. Od stryja w 1273 roku otrzymał własną dzielnicę – księstwo poznańskie. Po jego bezpotomnej śmierci w 1279 r. objął rządy w całej Wielkopolsce.

Przemysł II prowadził politykę mającą na celu scalenie ziem piastowskich i restytucję Korony. W pierwszym okresie rządów zaangażował się w sprawy śląskie, do 1281 roku współpracując, a następnie rywalizując, z księciem wrocławskim Henrykiem IV Prawym.

W roku 1290 na mocy testamentu księcia wrocławskiego Henryka IV Prawego otrzymał ziemię krakowsko-sandomierską. Przemysł II przybył do Krakowa w lipcu 1290 roku, ale z powodu braku poparcia małopolskich możnowładców próba objęcia władzy zakończyła się niepowodzeniem. We wrześniu opuścił Kraków, zabierając jednak ze skarbca królewskiego na Wawelu insygnia koronacyjne.

W 1293 roku dzięki mediacji arcybiskupa Jakuba Świnki udało mu się wejść w ścisły sojusz z książętami kujawskimi: Władysławem Łokietkiem i Kazimierzem Łęczyckim, mający na celu odzyskanie Krakowa spod władania czeskiego – Wacława II z dynastii Przemyślidów.

Po śmierci księcia gdańskiego Mściwoja II w 1294 r., zgodnie z ustaleniami układu kępińskiego z 1282 roku, Przemysł II objął Pomorze Gdańskie. Wówczas stał się najpotężniejszym z książąt piastowskich i możliwa stała się koronacja na króla Polski. Ceremonia odbyła się 26 czerwca 1295 r. w Gnieźnie, a przewodził jej arcybiskup Jakub Świnka.

Koronacja miała doniosłe znaczenie polityczne. Przemysł II zapoczątkował proces zjednoczenia ziem polskich oraz restytucję Królestwa. Jako pierwszy użył w godle państwa Orła Białego i umieścił jego wizerunek na swojej pieczęci. Zaledwie dziewięć miesięcy później, 8 lutego 1296 roku w Rogoźnie, Przemysł II został zamordowany przez Brandenburczyków. Spoczął w południowej kaplicy katedry poznańskiej obok swojej drugiej żony Rychezy.

ROBERT SOBOCIŃSKI

Absolwent rzeźby na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu i architektury na Politechnice Poznańskiej. Tworzy od ponad 30 lat. Autor kilkudziesięciu obiektów monumentalnych i pomników, m.in. pomnika Polskich Sił Zbrojnych w Birmingham, Fryderyka Chopina w Manchesterze, Świętego Jana Pawła ll w Houston, pomników konnych Józefa Piłsudskiego w Gorzowie Wielkopolskim i Jana Henryka Dąbrowskiego w Środzie Wielkopolskiej. Uwiecznił w brązie wiele znanych postaci historycznych i literackich: od wielkich pisarzy i poetów – Adama Mickiewicza, Władysława Reymonta w Łodzi, po postacie współczesne, np. Czesława Niemena w Świebodzinie czy Jerzego Waldorffa w Ciechocinku.

W rodzinnym Poznaniu stworzył pomnik Katynia i Sybiru, legendarnego Starego Marycha, Zygę Latarnika, a także koziołki na placu Kolegiackim.