Autor Bezimienny Dankowski. Pierwszy Wielko Polski

Cykl “Muzyka na nowo odkryta” jest cyklem niezwykłym, bowiem odkrywa nie tylko przed miłośnikami muzyki, ale też niejednokrotnie i przed fachowcami bogactwo kultury muzycznej naszego kraju. I nie chodzi tu o kompozytorów współczesnych czy rówieśników Fryderyka Chopina. Chodzi o muzykę XVIII wieku, która nie jest w ogóle znana, a skrywa prawdziwe skarby.

Gorącą orędowniczką odkrywania tych skarbów jest dr hab. Alina Mądry. To dzięki niej wiele utworów z tego okresu i wcześniejszych ujrzało światło dzienne, a ci, którzy mieli możliwość z nimi się zapoznać, dowiedzieli się, jak bogatą kulturę muzyczną prezentowali nasi przodkowie.

– W dzisiejszym polskim społeczeństwie można odnotować nieznajomość bogatej kultury muzycznej naszego kraju, która była obecna w wiekach minionych – mówi dr Mądry. – Skutkuje to powszechnym poczuciem  niższości z powodu braku tradycji muzycznej w stosunku do Europy Zachodniej. Przyczyną tego stanu może być fakt, że większość zabytków muzycznych spoczywa w archiwach  i bibliotekach na terenie Polski i jest nieupowszechniana dla szerszego kręgu odbiorców. Są to w większości rękopisy muzyczne z XVII, XVIII i XIX wieku, których liczba zamyka się w kilkunastu tysiącach. Należy zatem podejmować działania, które przywrócą tę muzykę na nowo do praktyki muzycznej. Z pewnością bardziej rozwinięta działalność w tym względzie spełniałaby nie tylko ważny element edukacji muzycznej, ale i historycznej, który podnosi świadomość, wiedzę i wrażliwość estetyczną społeczeństwa. Dlatego potrzeba przywracania tej muzycznej spuścizny jest niezwykle ważna dla naszej narodowej tożsamości.

By pomóc w ocaleniu i upowszechnieniu tej spuścizny, powstało stowarzyszenie Musica Patria.
– Nasza działalność jest bardzo wszechstronna i obejmuje skryptowanie rękopisów, przygotowywanie ich do wydania wraz z muzykologicznym komentarzem, koncertowanie i nagrywanie płyt – wylicza dr Mądry. – Praca ma zatem wymiar zarówno badawczy, jak i artystyczny. Współpracujemy ściśle z RISM ( światowa baza źródeł muzycznych). W ramach Stowarzyszenia działa „Skryptorium” ( Ośrodek Dokumentacji i Promocji Muzyki Polskiej) oraz zespół wokalno-instrumentalny MUSICA MAXIMA, który ma na swoim koncie już kilkanaście koncertów ( www.musicamaxima.pl). Zespół swoim repertuarem nawiązuje do dawnej tradycji kapel muzycznych działających w Rzeczypospolitej XVII i XVIII wieku. Zespół zrzesza blisko 30 młodych muzyków, dla których idea wykonywania dawnej muzyki polskiej ma stanowić nie tylko profesję, ale być przede wszystkim urzeczywistnieniem ich prawdziwej pasji.

W rękopisach muzycznych, które zalegają w Polsce półki archiwalne, odnajdujemy różnorodny repertuar. Są to zarówno dzieła kompozytorów polskich, jak i zagranicznych – tych bardziej (np. Joseph Haydn), jak i mniej znanych ( np. František Xaver Brixi czy Johann Valentin Rathgeber). Nazwiska polskich kompozytorów XVIII i początku XIX wieku, których przykładowe kompozycje z tego typu repertuaru zamieszczono poniżej, są znane tylko wąskiej grupie badaczy – muzykologów. Poziom tych dzieł w żaden sposób nie ustępuje temu, co wówczas miało miejsce w całej Europie. W Rzeczypospolitej XVIII wieku działało kilkaset zespołów muzycznych – w rezydencjach magnatów świeckich i kościelnych, w klasztorach i kościołach czy miastach. Muzycy dbali zarówno o lokalny repertuar, jak i ten, który na bieżąco był wykonywany w stolicach europejskich.
– W zachowanym repertuarze tych kapel odnajdujemy m.in. symfonie i msze Haydna czy opery Mozarta, które zaraz po swych premierach w Wiedniu czy Pradze trafiały do takich miejsc, jak Grodzisk Wielkopolski, gdzie w XVIII wieku działała kapela parafialna – podaje przykład dr Mądry. – Wydaje się to dziś zdumiewające, że zwykły kościelny zespół wokalno-instrumentalny w XVIII wieku w niewielkim wielkopolskim mieście był w stanie „udźwignąć” taki repertuar.  Ale kto dziś o tym wie? Dlatego idea upowszechniania tej wiedzy, przywracania tych dzieł do praktyki wykonawczej, wydaje się absolutnie konieczna.  Nie możemy milczeć, kiedy w Europie przywiązuje się tak wielkie znaczenie do przywracania minionej i zapomnianej muzyki, traktując te działania z należnym im szacunkiem. Nie zapominajmy zatem o muzyce wieków minionych, która rozbrzmiewała w kościołach, klasztorach, pałacach, zamkach i domach mieszczan w Rzeczypospolitej i czeka „niema” w archiwach na swój powrót, często też w nie najlepszym stanie zachowania. Spieszmy się, bo może niebawem zniknąć bezpowrotnie.

Podczas koncertu „Autor Bezimienny Dankowski. Pierwszy Wielko Polski” wykonywane będą utwory Wojciecha Dankowskiego (ok. 1760 – po 1814), który był związany z Poznaniem i Wielkopolską. Jego utwory licznie zachowały się w archiwach wielkopolskich, w tym w Archiwum Archidiecezjalnym w Poznaniu  i spoczywają także w Archiwum OO. Paulinów na Jasnej Górze.

Miejsce Koncertu: Kościół św. Małgorzaty, (Rynek Śródecki, Poznań)
Wykonanie:  Zespół wokalno-instrumentalny Musica Maxima
Opieka artystyczna: Maria Erdman
Wprowadzenie do koncertu: Alina Mądry

Repertuar:
Litania Lauretanae in Es: Salus infirmorum
Vesperae in Es: Tecum principium
Judicabit
Missa in D:    Quoniam (Gloria)
Benedictus
Koncert realizowany jest ze środków otrzymanych z Miasta Poznania.
Organizator: Stowarzyszenie Musica Patria.
Wstęp wolny