Zamiast pędzla i palety mają pilarki elektryczne i dłuta, czyli jak powstają lodowe arcydzieła

Już w najbliższy piątek, 11 grudnia, na Starym Rynku w Poznaniu rozpocznie się największy w Europie festiwal rzeźby lodowej – Stihl Poznań Ice Festival. W jaki sposób przygotowywane są lodowe arcydzieła? Ile wytrzyma lodowy posąg w dodatniej temperaturze? Dlaczego rzeźby są przeźroczyste? I po co prasować lód żelazkiem? Na te i inne ciekawe pytania opowiada Robert Burkat, rzeźbiarz i główny sędzia poznańskich zawodów.

Stihl Poznań Ice Festival to największa tego typu impreza w Europie, w której co roku do rywalizacji przystępują artyści z kilku kontynentów. Udział w tegorocznej edycji zapowiedziało aż 24 rzeźbiarzy z 11 państw. Są wśród nich mistrzowie świata i laureaci najbardziej prestiżowych konkursów w tej dziedzinie sztuki. Przed rokiem swoją pracą odwiedzających poznański Rynek oczarowali Kanadyjczycy: Antonio i Ross Baisas, którym zajęcie pierwszego miejsca zapewniła stworzona z kilkuset kilogramowych brył lodu, rzeźba siłacza. Drugie miejsce przypadło w udziale poznaniakowi Michałowi Mizule, który pracował w duecie z Francuzem Samuelem Girault. Na najniższym stopniu podium stanęli Amerykanie, Jess Parrish i Angelito Baban.

Lodu pod dostatkiem
Lód zamrażany jest w specjalnych maszynach, będących formami o wymiarach 1,0m x 1,0m x 0,25m grubości. Każdy sześcian waży 250 kilogramów. Pierwszego dnia rywalizacji w konkurencji Speed Ice Carving, polegającej na jak najwierniejszym odwzorowaniu w lodowej bryle wylosowanego kształtu, artyści mają do dyspozycji połowę takiego bloku. Drugiego dnia, kiedy rzeźbią prace według swojego projektu, mogą wykorzystać trzy i pół bloku. Lód dla rzeźbiarzy zostanie przywieziony na poznański Rynek w ciężarówkach chłodniach. Do jednego samochodu zmieści się ponad 22 tony lodu. Rzeźbiarze dostaną do swojej dyspozycji aż półtorej ciężarówki zamrożonego H₂O.

Przejrzystość najważniejsza
Lodowe rzeźby wyglądają dużo bardziej efektownie, kiedy są przeźroczyste. Gdy się je podświetli robią wówczas oszałamiające wrażenie. Lód pozostaje przeźroczysty dzięki specjalnemu procesowi technologicznemu. Przy zamrażaniu wody dąży się do tego, aby w lodzie nie zostały uwiezione pęcherzyki powietrza. Proces zamrażania polega na tym, że woda w formach przed zamrożeniem wprawiana jest w ruch przez specjalne pompy. Takie samo zjawisko można również zaobserwować w przyrodzie. Lód, który zamarza w rzekach jest przeźroczysty, natomiast ten w jeziorach jest biały.

Techniki rzeźbienia w lodzie
Na początku artyści nadają rzeźbie ogólny kształt. Robią to za pomocą pilarek łańcuchowych. Natomiast wykończenia tworzone są przy użyciu dłut, frezarek, tarek, pił ręcznych oraz… żelazek, które służą do wygładzania i zwiększenia przejrzystości. Detale doklejane są na samym końcu, tuż przed oceną jury. W przypadku ujemnych temperatur klejem jest woda, jednak przy temperaturach dodatnich rzeźbiarze muszą posługiwać się zamrażaczami lub zestalonym dwutlenkiem węgla popularnie zwanym „suchym lodem”. Jego temperatura to około -80° C i w trakcie konkursu trzymany jest on w styropianowych pojemnikach. Aby wywołać widowiskowy efekt końcowy, tuż przed oceną, artyści obsypują rzeźby suchym lodem, który w kontakcie z wodą wywołuje efekt dymu.

Topnienie rzeźb lodowych
To ile wytrzyma rzeźba w dodatnich temperaturach zależy głównie od jej rozmiarów. Im jest ona większa, tym dłużej jest w stanie wytrzymać. W formie najbliższej oryginałowi z drobnymi detalami będzie to jeden, najwyżej dwa dni. Duże znaczenie mają również szczegóły atmosferyczne. Topnienie, poza dodatnią temperaturą i słońcem powoduje również, np. wiatr.

Program:
Piątek, 11 grudnia
godz. 17.00
Rozpoczęcie STIHL POZnan Ice Festival
Ice Show w wykonaniu Artystów Teatru Tańca
Koncert zespołu SOUND’N’GRACE
Bicie rekordu Guinnessa w odśpiewaniu polskiej kolędy „Dzisiaj w Betlejem”

Sobota, 12 grudnia
10.00 – 17.00 – Zawody Speed Ice Carving
17.00 – Widowisko laserowo-multimedialne w rzeźbieniu w lodzie
11.00 – 21.00 – WinterCamp City – zimowe miasteczko (Dziedziniec Urzędu Miasta Poznania, plac Kolegiacki 17)

Niedziela, 13 grudnia
9.00 – 17.00 – STIHL POZnan Ice Festival (zawody w rzeźbieniu autorskich projektów)
18.00 – Ogłoszenie wyników
11:00 – 21:00 – Winter Camp City – zimowe miasteczko (Dziedziniec Urzędu Miasta Poznania, plac Kolegiacki 17)