Czy radio przetrwa w XXI wieku? Wywiad z Doktorem Szymonem Ossowskim z WNPiD

Nie jest nigdy tak, że jedno medium całkowicie wypiera drugie. Mimo rozwoju technologii, popularyzacji Internetu i mediów społecznościowych, nadal piszemy, czytamy książki, dzienniki i czasopisma, rozmawiamy przez telefon, chodzimy do kina, oglądamy telewizję oraz… słuchamy radia. Nie tylko pokolenie „analog” korzysta ze zdobyczy techniki, ale również pokolenie „digital” sięga po bardziej tradycyjne media.

Pierwsze stacje radiowe rozpoczęły regularne nadawania programów radiowych na początku lat 20. XX wieku, czego najlepszym przykładem jest nadające od 1922 roku BBC. Radio jako pierwsze umożliwiło ludziom korzystanie z medium elektronicznego w domu. Szybko zaczęło wyznaczać trendy, stało się medium popularnym i wpływowym. Pierwszy dyrektor BBC  John Wright spopularyzował do dziś uznawane za podstawowe trzy funkcje mediów – informacyjną, edukacyjną i rozrywkową (cyt.: all programmes should be ‘educating, informing and entertaining’).

Na początku radio nadawało na żywo, przyciągając coraz większe grono słuchaczy. Do historii przeszło słuchowisko Orsona Wellesa z 30 października 1938 r. – radiowa adaptacja powieści H. G. Wellsa “Wojna światów”, która doprowadziła do zbiorowej paniki. Jej autentyzm spowodował, że słuchacze z New Jersey byli przekonani, że Ziemia faktycznie jest atakowana przez Marsjan. Ten przykład jest często traktowany jako argument za poparciem tezy o sile oddziaływania tego medium na odbiorców.

Dziś radio musi rywalizować z innymi mediami elektronicznym, od kilkudziesięciu lat z telewizją, a od dobrych kilkunastu również z Internetem. Wydaje się, że cały czas wychodzi z tej rywalizacji obronna ręką. Warto podkreślić, że udział radia w tzw. „torcie reklamowym”, czyli wydatkach na reklamę w podziale na poszczególne rodzaje mediów, od lat jest na stałym, podobnym poziome.

W rywalizacji z telewizją ratunkiem dla radia stała się lokalność, z czym wiąże się też fakt, że radio nie wymaga wysokiego zaangażowania kapitałowego. Jest medium relatywnie tanim, dzięki czemu mogą funkcjonować liczne lokalne stacje radiowe. I choć „wielka trójka” jeśli chodzi o słuchalność radia w Polsce nie zmienia się od lat (1. RMF FM, 2. Radio Zet, 3. Program 1 PR), to swoją stabilną pozycję utrzymują także mniejsze stacje. Trzeba też pamiętać, że audytorium radiowe jest niestabilne, przez co istnieje cały czas szansa na pozyskiwanie nowych słuchaczy.

Z kolei Internet również może przysłużyć się rozwojowi radia. Po pierwsze, powstają wciąż kolejne radia internetowe, jeszcze łatwiejsze i tańsze w produkcji. Po drugie, sieć dała radiu niespotykaną możliwość sięgania przez słuchaczy po materiały archiwalne. Prze lata produkt radiowy nie miał cyklu życia – zużywał się natychmiast w trakcie realizacji. Dziś podcasting umożliwia odsłuchanie materiału już wyemitowanego.

Radio to klasyczne medium towarzyszące, słuchając, możemy robić bardzo różne rzeczy – pracować, sprzątać, gotować… i prowadzić samochód. Ta ostatnia czynność jest dla radia niezwykle ważna 

Przykładem radia internetowego jest studencka rozgłośnia UAM, Radio Meteor, które w sieci nadaje swój program od 2012 roku.