Zabytkowe drewniane kościoły w Wielkopolsce przeszły renowację. Dokonano ciekawych odkryć

Zakończyły się prace konserwatorskie, renowacyjne, restauratorskie i budowlane przy 10 zabytkowych drewnianych kościołach Archidiecezji Poznańskiej na terenie Wielkopolski. Inwestycje były wykonywane w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 dofinansowanego z funduszy europejskich.

W Wielkopolsce nie brakuje charakterystycznych drewnianych kościołów, które w wyjątkowy sposób wpisują się w krajobraz miast, miasteczek i wsi. Charakteryzują się m.in. niepowtarzalnymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi i niezwykłą ikonografią.

W ramach programu wytypowano 10 kościołów na terenie Wielkopolski, w których przeprowadzono prace renowacyjno-konserwatorskie. Dzięki temu wiekowe wnętrza oraz zabytki architektury odzyskały dawny blask. Odnowie poddano m.in. chrzcielnice, ołtarze, figury i malowidła, a także detale architektoniczne.

Prace przeprowadzono w świątyniach:

Kościół parafialny pw. Św. Katarzyny w Bagrowie

Kościół cmentarny pw. Św. Krzyża w Buku

Kościół parafialny pw. Św. Michała Archanioła w Domachowie

Kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła w Jezierzycach Kościelnych

Kościół parafialny pw. Św. Katarzyny i Niepokalanego Serca Maryi w Łękach Wielkich

Kościół parafialny pw. Św. Wawrzyńca w Łomnicy

Kościół parafialny pw. Św. Wawrzyńca w Mącznikach

Kościół parafialny pw. Św. Krzyża w Obornikach

Kościół parafialny pw. Św. Mikołaja w Słopanowie

Kościół parafialny pw. Św. Klemensa w Zakrzewie

W ramach prac obiekty zostały także przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. W każdym z remontowanych kościołów zamontowano makietę tyflograficzną wykonaną z brązu przez poznańskiego rzeźbiarza Romana Kosmalę. W formie płaskorzeźby przedstawiono na nich fasady obiektów, w sposób atrakcyjny artystycznie, ale przede wszystkim czytelny zarówno dla osób niewidzących, jak i niedowidzących. 

W ramach projektu wykonano też usługę scanningu 3D, dzięki czemu udało się uzyskać bardzo szczegółowy model 3D kościoła św. Michała Archanioła w Domachowie, a także przeprowadzić jego inwentaryzację. Dokumentacja w formie elektronicznej zostanie przekazana do archiwum Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz będzie przechowywana w Archidiecezji Poznańskiej jako cenny zasób inwentaryzacyjny.

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

W czasie prac udało się dokonać także kilku odkryć. W kościele pw. św., Wawrzyńca w Mącznikach spod wtórnych warstw malarskich i ornamentów na płycinach korpusu ambony oraz na płycinach balustrady schodków odsłonięto malunki stanowiące przedstawienia Świętych. 

Z kolei w kościele w Obornikach Wielkopolskich, pod kaninowym antepedium odnaleziono obraz „Pięć ran Chrystusa” malowany olejno na płótnie. Obraz ten jest najprawdopodobniej świadectwem działalności w kościele pw. Św. Krzyża w Obornikach bractwa Pięciorańskiego. Prace konserwatorskie przy tym obrazie w większości współfinansował Wielkopolski Wojewódzkim Konserwator Zabytków.

Jak informuje Ministerstwo, najważniejszego odkrycia dokonano w kościele pw. św. Michała Archanioła w Domachowie. W trakcie prac w 2018 r. w kościele odkryto gotycką belkę tęczową oraz fragmenty pochodzącej z XVI w. polichromii figuralno-ornamentalnych (XVI w.) na zrębie oraz elementach konstrukcji słupowo-ryglowej we wnętrzu kościoła.

Malowidła ukryte były pod zabytkowymi deskami przez ponad 250 lat.

Odkrycie to pozwoliło doprecyzować rok oddania świątyni do użytku. Domachowski kościół, co zostało udowodnione dzięki przeprowadzonym badaniom dendrochronologicznym, liczy ponad 650 lat, a nie, jak przypuszczano do tej pory, 450, co oznacza, że jest najstarszym znanym na świecie drewnianym kościołem o budowie zrębowej.

Realizację Projektu wsparły też Powiat Obornicki, Gmina Oborniki, Gmina Zbąszyń, Gmina Krobia, Powiat Gostyński a także Parafianie i Darczyńcy Parafii.