.jpg)
.jpg)
Powołanie parku było jednym z postulatów Joanny Bielawskiej-Pałczyńskiej, gdy objęła stanowisko Miejskiego Konserwatora Zabytków, co stało się – przypomnijmy – 19 kwietnia 2012 roku, czyli prawie dwa lata temu.
– Dzięki temu zostaną wprowadzone pewne ograniczenia, pozwalające na przykład na kontrolę zabudowy, stawianie małej architektury, straganów, a nawet kolorów fasad zabytkowych kamienic – przedstawiała wówczas swój plan pani konserwator. – Właściciele sklepu czy lokalu mogliby na przykład mieć tylko jeden szyld, a daszki czy markizy mogłyby być umieszczane jedynie tak, by nie zasłaniały detali architektonicznych kamienic.
Podobne funkcje, jeśli chodzi o porządkowanie przestrzeni, pełni miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, jednak park kulturowy jest zdecydowanie bardziej konkretny. Zasady jakości i ilości reklam na terenie parku są bardzo ściśle określone – tak samo jak mandaty, które będą musieli zapłacić ci, którzy zasad nie przestrzegają. W dodatku niezdyscyplinowanym właścicielom nie opłacałoby się odwoływać od decyzji administracyjnych w nieskończoność, jak często robią to teraz – po prostu to by im się nie opłacało, bo i tak musieliby zapłacić za każdy dzień łamania przepisów, i to z odsetkami.
Zwolennikiem wprowadzenia parku jest też radny Mariusz Wiśniewski, który przypomina, że “Rada Miasta Poznania w grudniu 2013 r. uchwalając Program dla Śródmieścia (PdŚ) ujęła w zadaniu nr 7.6. (w bloku działań dot.Ochrony, ekspozycji i promocji dziedzictwa kulturowego znajdującego się w Śródmieściu) podjęcie działań zmierzających do opracowania i powstania Parku Kulturowego, obejmującego najcenniejszą historyczną część miasta, w celu podniesienia jakości przestrzeni publicznej, wyeksponowania walorów dziedzictwa kulturowego i krajobrazu historycznego. A zatem zielone światło w tej sprawie zostało dane przez RMP”.
I nie tylko zielone światło – wyznaczono realizatora projektu, którym jest Miejski Konserwator Zabytków oraz Miejska Pracownia Urbanistyczna, a na zadanie zapisano kwotę 100 tys. zł (w tym 50 000 na analizę wykonalności i 50 000 na opracowanie planu ochrony parku).
– Zadanie jest rozpisane w perspektywie krótkookresowej (2014-2020) i jego realizacja rozpocznie się w tym roku – wyjaśnia radny. – Zresztą rozmawiałem w tej sprawie z panią konserwator i poinformowała mnie, że powstaje już roboczy zespół.
To niestety, nie znaczy, że park zacznie obowiązywać od tego roku – jego powstanie nie jest takie łatwe ani proste. Jak wylicza radny Wiśniewski, prace przy planie muszą uwzględniać następujące etapy: identyfikacja reprezentatywnych i charakterystycznych cech krajobrazu kulturowego, opracowanie studium wykonalności zadania (analiza szans i zagrożeń w przypadku utworzenia i nieutworzenia parku kulturowego, sposób i koszty jego utworzenia oraz utrzymania), konsultacje społeczne oraz konsultacje z RMP i Wielkopolskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, opracowanie planu ochrony parku kulturowego, podjęcie przez RMP uchwały o utworzeniu parku kulturowego i zatwierdzenie planu ochrony.
Z tego widać, że już choćby same konsultacje mogą potrwać, nie mówiąc już o ewentualnych protestach, których na pewno będzie sporo – właścicielom kamienic, którzy osiągają spore zyski dzięki ogromnym reklamowym płachtom rozwieszonym na ich budynkach i posesjach raczej nie będzie się podobał projekt, który ograniczy ich dochody…
Park kulturowy na początku ma obejmować jedynie Stary Rynek i okolice, a później ma zostać rozszerzony na kolejne części śródmieścia.
Oto list otwarty – apel o podjęcie prac wprowadzających park kulturowy na terenie poznańskiego śródmieścia
Do Prezydenta Miasta Poznania, Radnych Miejskich, Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Miejskiej Konserwator Zabytków, Plastyka Miejskiego.
„Park kulturowy jest wyborem społeczeństwa – któremu demokracja gwarantuje, iż nie będzie żyło w otoczeniu piękniejszego krajobrazu niż na to zasługuje.” Prof. Aleksander Bohm, urbanista.
Wstęp
Nadmiar reklamy zewnętrznej niszczy estetykę miejsca i uniemożliwia podziwianie zabytkowych budowli z otoczeniem. Jaskrawe kolory i krzykliwe hasła są poważną ingerencją w sferę wizualną, obniżając samopoczucie mieszkańców miasta, sprowadzonych do roli komercyjnego „spojrzenia”. W Poznaniu to zjawisko występuje w postaci reklam wielkoformatowych, billboardów, ekranów, bannerów, plakatów, rozrośniętych szyldów, potykaczy na chodnikach. Nikt nie jest w stanie tego regulować, choć wszyscy wiedzą o nielegalności znacznej części reklam (nawet 90%). Czując się odpowiedzialni za estetykę Śródmieścia naszego miasta, co udowadniamy na co dzień działając w stowarzyszeniach pochylających się nad problemem lub zajmując się tematyką krajobrazu zawodowo, wzywamy Radę Miejską do podjęcia uchwały o powołaniu parku kulturowego na terenie poznańskich zabytkowych dzielnic śródmiejskich – obszaru staromiejskiego, Śródki, Jeżyc, Łazarza, Wildy.
1.
Park kulturowy daje możliwość regulacji robót budowlanych, działalności handlowej, składowania odpadów i kwestii reklamowych. Jak wykazaliśmy we wstępie, najbardziej naglący jest ostatni z wymienionych obszarów, dlatego proponujemy, by ograniczenia parku kulturowego dotyczyły w pierwszej kolejności reklam, pozostałe regulacje dołączając w dalszej aktualizacji planu ochrony parku kulturowego.
2.
Praca koncepcyjna została w Poznaniu już wykonana przez Miejską Pracownię Urbanistyczną. Park kulturowy powinien przyjąć te wytyczne – dla obszaru staromiejskiego w formie bardziej rygorystycznej, na pozostałym terenie mniej. Ustawa o ochronie zabytków w p. 1. art. 17 dopuszcza różnicowanie stopnia ograniczeń.
3.
Decyzja o tym, czy Poznań zasługuje na park kulturowy zależy od opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Śródmieście Poznania jest w całości wpisane do rejestru zabytków jako obszar architektoniczno-urbanistyczny, a średniowieczne miasto dodatkowo na listę pomników historii. Wskazuje to, że decyzja, czy Poznań jest na tyle cenny by go chronić, została podjęta już jakis
czas temu. Park kulturowy to jedynie dopowiedzenie, czy ma być to ochrona rzeczywista, czy nieszczelna i pobłażliwa.
4.
Park kulturowy niweluje niedoskonałości innych aktów prawnych, ponieważ uwzględnia sankcje wobec podmiotów, które łamią zasady parku kulturowego, a nie tylko złapanych na gorącym uczynku. Ustawa o ochronie zabytków, art. 112. p. 1. „Kto narusza zakazy lub ograniczenia obowiązujące na terenie parku kulturowego lub jego części, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.”
5.
Nowelizacja Ustawy o ochronie krajobrazu w planowanym obecnie kształcie wymaga miejscowego planu ochrony, zatem i tak podobny dokument będzie kiedyś musiał być powołany. Wybór polega na tym, czy dokona się to wcześniej, a my będziemy gotowi na to, co przyniesie zmiana prawa, czy będziemy odwlekać rzecz na nieokreśloną liczbę lat, jako mało ważną.
Podsumowanie
Z wymienionych wyżej przyczyn, apelujemy do osób decyzyjnych w tej materii o rychłe powołanie parku kulturowego drogą uchwały. Poznań aspiruje do listy obiektów UNESCO, my zaś jesteśmy przekonani, że jako miasto o przebogatej historii na to zasługuje – jednak najpierw sami powinniśmy zająć się jego ochroną, nie pokładając nadziei w pomocy instytucji prestiżowej, acz odległej.
Podpisani:
Dorota Bonk-Hammermeister, stow. Prawo do Miasta, Rada Osiedla Wilda Arkadiusz Borkowski, stow. Inwestycje dla Poznania Aleksander Bucholski, stow. Prawo do Miasta Edgar Drozdowski, stow. Prawo do Miasta
Tomasz Genow, filozof, działacz miejski Paweł Głogowski, stow. Ulepsz Poznań prof. Jarosław Jarzewicz, Instytut Historii Sztuki UAM Alicja Kaźmierczak, stow. Prawo do Miasta Justyna Klak-Nowakowa, historyk sztuki, członek stow. My-Poznaniacy Agata Kochaniewicz, Inner Art prof. Wojciech Kolesiński, architekt, UAP dr hab. Piotr Korduba, Instytut Historii Sztuki UAM dr hab. Anna Korytowska, projektantka Anita Krzyżaniak, stow. Ulepsz Poznań, Hello Polanka prof. Roman Kubicki, filozof, UAM, UAP Michał Kucharski, stow. Poznaniacy.info Małgorzata Lamperska, stow. Miasto moje a w nim Lechosław Lerczak, czł. stow. My-Poznaniacy Piotr Luczys, fundacja Klaster Lech Mergler, stow. Prawo do Miasta
dr Marek Nowak, socjolog, badacz przestrzeni miejskich Włodzimierz Nowak, stow. Poznaniacy.info
Tomasz Owczarczak, stow. Inwestycje dla Poznania Grzegorz Pawlak, Koło Naukowe Studentów Architektury Politechniki Poznańskiej prof. Krzysztof Podemski, socjolog Łukasz Posłuszny, socjolog dr Tomasz Ratajczak, Instytut Historii Sztuki UAM prof. Henryk Regimowicz, UAP dr inż. arch. Natalia Regimowicz, autorka pracy doktorskiej o wizualności ulicy dr Filip Schmidt, socjolog Aleksandra Sołtysiak-Łuczak, stow. Prawo do Miasta Paweł Sowa, stow. Inwestycje dla Poznania Filip Springer, reportażysta Franciszek Sterczewski, animator miejski Agnieszka Szablikowska, galeria Raczej Łukasz Trusewicz, galeria Raczej Agata Tryksza, stow. Ulepsz Poznań Anna Wachowska-Kucharska, stow. Poznaniacy.info Tomasz Wierzbicki, stow. Prawo do Miasta Maciej Wudarski, stow. Prawo do Miasta Kamil Żmijewski, stow. Inwestycje dla Poznania