.png)
Decyzja o przekształceniu Poznania w twierdzę była motywowana głównie względami militarnymi i propagandowymi. Poznań, położony strategicznie na trasie łączącej wschód z zachodem, miał stanowić bastion pruskiego wpływu w regionie. Konsekwencją tej decyzji było otoczenie miasta ciasnym pierścieniem umocnień, co w krótkim czasie ograniczyło jego potencjalny rozwój urbanistyczny i ekonomiczny.
Pierwsze dekady pruskiego Poznania obrazują miasto stłamszone przez militarne zasady urbanizacji. Rozbudowa infrastruktury była ograniczona przez potrzeby wojskowe, a gospodarka miasta cierpiała z powodu braku możliwości ekspansji. Także społecznie, niemieckie elity traktowały Poznań jako miejsce przejściowe, co wpłynęło na jego percepcję jako miasta prowincjonalnego. Działania te spotęgowały frustrację wśród mieszkańców, a nadburmistrz Waldemar Mueller, który opuścił Poznań po czteroletnich rządach, symbolizuje dystans administracyjny wobec miasta.
Katastrofa naturalna w postaci wielkiej powodzi w 1888 roku oraz epidemia tyfusu tylko pogorszyły sytuację. Jednakże, koniec XIX wieku przyniósł miastu nadzieję w postaci nowego nadburmistrza – Richarda Wittinga. Jego determinacja i wizja zmiany statusu Poznania z twierdzy na otwarte, rozwijające się miasto zaowocowała decyzją władz w Berlinie o rozbiórce fortyfikacji. W rezultacie, na przełomie wieków, Poznań zyskał nowe, kluczowe dla jego rozwoju obszary takie jak Łazarz, Jeżyce i Wilda.
Rozbiórka umocnień umożliwiła rozbudowę infrastruktury komunalnej i komunikacyjnej, co było fundamentem dla dalszego rozwoju miasta w XX wieku. Dzięki staraniom Wittinga i jego następcy, Ernsta Wilmsa, Poznań przeszedł transformację urbanistyczną, która odzwierciedlała się w nowoczesnych projektach takich jak Dzielnica Cesarska i Zamek Cesarski, mające na celu podkreślenie pruskiej dominacji.
W 1911 roku, podczas Wschodnioniemieckiej Wystawy Przemysłu, Rzemiosła i Rolnictwa, Poznań zaprezentował się jako prężnie rozwijające się miasto rezydencjonalne. Publikacja “Die Residenzstadt Posen und ihre Verwaltung im Jahre 1911” stanowiła propagandowe zwieńczenie pruskiej wizji cywilizacyjnego skoku, który jednak, jak pokazała historia, nie był trwały.
Poznań, mimo pruskiej dominacji, odzyskał swoje miejsce w macierzy w 1918 roku, stając się jednym z symboli polskiej niepodległości. To przekształcenie, choć uwarunkowane wieloma czynnikami zewnętrznymi, było możliwe dzięki fundamentom zbudowanym na przełomie wieków, kiedy to zdecydowano się na strategiczną zmianę w podejściu do roli i funkcji miasta.
Artykuł ten pokazuje, jak długofalowe skutki może mieć polityczna decyzja, wpływając nie tylko na fizyczny krajobraz miasta, ale także na jego społeczno-ekonomiczny rozwój, co Poznań przekształcił w siłę na drodze do odzyskania swojej tożsamości narodowej w XX wieku.
