Opublikowana na stronie UODO interpretacja stanowi odpowiedź na zapytanie skierowane do urzędu przez inspektora ochrony danych osobowych w jednej z gmin dotyczące tego, jak należy wywiązać się z obowiązku informacyjnego przy zastosowaniu fotopułapek.
Gmina w ramach walki z dzikimi wysypiskami śmieci zaplanowała zakup kilku fotopułapek do nagrywania osób nielegalnie pozbywających się odpadów na jej terenie. Nagrania dokumentujące dokonane wykroczenia miałyby być wykorzystywane jako dowód np. w postępowaniu mandatowym, natomiast pozostałe nagrania byłyby kasowane co kilka dni.
Informacje o umieszczaniu fotopułapek gmina planowała umieścić na stronie BIP oraz własnej stronie internetowej, a także upublicznić ją poprzez media lokalne, natomiast nie chciała ich umieszczać bezpośrednio na obszarach objętych monitoringiem.
„W takim przypadku byłyby one nieskuteczne dla osiągnięcia celu ich stosowania, tzn. zniechęcenia mieszkańców do nielegalnego pozbywania się odpadów poprzez doprowadzenie do przekonania o nieuchronności kary u osób, które w sposób nielegalny pozbywają się odpadów. W przypadku konieczności umieszczania informacji wraz z fotopułapkami, nielegalne wysypiska powstawałyby dalej – w miejscach w których aktualnie fotopułapki nie byłyby zamontowane” – czytamy w zapytaniu skierowanym do UODO.
W odpowiedzi na to zapytanie UODO zaznaczył, że „przepisy RODO określają ogólne zasady przetwarzania i ochrony danych osobowych, zaś skonkretyzowanie tychże zasad ma miejsce w szczególnych wobec tej regulacji przepisach prawa. Kwestie stosowania monitoringu wizyjnego przez jednostki samorządu terytorialnego są regulowane następującymi przepisami: art. 9a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, art. 4b ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, art. 60a ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa. Każdy z ww. artykułów zawiera identycznie brzmiący ustęp, zgodnie z którym nieruchomości i obiekty budowlane objęte monitoringiem oznacza się w sposób widoczny i czytelny informacją o monitoringu, w szczególności za pomocą odpowiednich znaków”.
Urząd podkreślił, że w świetle przytoczonych przepisów stosowanie przez jednostki samorządu terytorialnego monitoringu wizyjnego wymaga zawsze spełnienia obowiązku informacyjnego poprzez oznaczenie nieruchomości i obiektów budowlanych w sposób widoczny i czytelny informacjami o monitoringu, a zwolnienie z tego obowiązku może nastąpić jedynie na mocy osobnych postanowień rangi ustawowej.
UODO zwraca uwagę, że dzieje się tak w przypadku ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych. Zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy ochrona porządku w miejscach publicznych należy do podstawowych zadań straży gminnej. Z kolei na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy o strażach gminnych, w związku z realizowanymi zadaniami, straży przysługuje prawo do obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych w przypadku, gdy czynności te są niezbędne do wykonywania zadań oraz w celu m.in. utrwalania dowodów popełnienia przestępstwa lub wykroczenia czy przeciwdziałania przypadkom naruszania spokoju i porządku w miejscach publicznych. Co więcej w celu realizacji ustawowych zadań straż może przetwarzać dane osoboweuzyskane w wyniku wykonywania czynności podejmowanych w postępowaniu w sprawach o wykroczenia (art. 10a ust. 1 ustawy o strażach gminnych), bez wiedzy i zgody osoby, której dane te dotyczą. Wyjątkiem są tu dane ujawniające pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, przynależność wyznaniową, partyjną lub związkową, jak również dane o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach lub życiu seksualnym.
„Zgodnie z powyższym prawo do stosowania monitoringu posiadają straże gminne, które w ramach swoich uprawnień, wynikających z przepisów prawa, nie są zobowiązane do spełnienia obowiązku informacyjnego (przysługuje im bowiem uprawnienie do obserwowania i rejestrowania bez wiedzy i zgody osoby, której dane te dotyczą). Natomiast gmina – zgodnie z wyżej przytoczonymi zasadami – musiałaby spełnić obowiązek informacyjny w miejscu umieszczenia fotopułapki” – konkluduje w swojej opinii UODO.
Zgodnie z najnowszymi danymi własnymi MSWiA opublikowanymi w OSR do projektu Uchwały Rady Ministrów w sprawie Rządowego programu ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań Razem bezpieczniej im. Władysława Stasiaka na lata 2022-2024 w Polsce funkcjonują 452 oddziały straży gminnych lub miejskich na 2477 gmin.