78 lat temu dokonano w Poznaniu ostatniej publicznej egzekucji w Europie

Okupacja niemiecka przyniosła mieszkańcom Poznania bezmiar krzywd i cierpień. Nowo utworzony Kraj Warty (Warthegau), ze stolicą w Poznaniu, był jednym z pierwszych regionów objętych szeroko zakrojonym planem germanizacji. Niemieccy okupanci realizowali swoje cele poprzez niezwykle rozbudowany system represji wymierzonych w polską i żydowską ludność. Polityka ta, opierająca się na masowych wysiedleniach, grabieży mienia, pozbawieniu podstawowych praw, rasowej segregacji i planowanej eksterminacji, naznaczyła rządy niemieckiego terroru w regionie.

Rządy Arthura Greisera

Pełnia politycznej odpowiedzialności za realizację tego brutalnego programu spoczywała na barkach Arthura Greisera, namiestnika Kraju Warty. Jego rządy trwały ponad pięć lat i były naznaczone nieustannymi aktami przemocy i okrucieństwa. Symbolami tej brutalnej polityki stały się między innymi masowe wysiedlenia oraz niemiecki obóz zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem, gdzie przeprowadzano planową eksterminację ludności żydowskiej.

Upadek Greisera i jego proces

Panowanie Arthura Greisera zakończyło się w styczniu 1945 roku, kiedy zbliżające się wojska Armii Czerwonej zmusiły go do ucieczki z Poznania pod pretekstem służbowego wyjazdu. Został aresztowany kilka miesięcy później przez amerykańskie wojska i niebawem przekazany stronie polskiej.

W czerwcu 1946 roku Greiser stanął przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, który obradował w poznańskiej Auli Uniwersyteckiej. Proces, który cieszył się ogromnym zainteresowaniem opinii publicznej i toczył się w trybie przyspieszonym, zakończył się wyrokiem śmierci przez powieszenie. Egzekucję wykonano w niedzielny poranek 21 lipca 1946 roku na stokach Cytadeli, w obecności kilkudziesięciu tysięcy poznaniaków. Była to ostatnia udokumentowana publiczna egzekucja w Europie.

Cykl fotografii Zbigniewa Zielonackiego w CYRYLU

W ramach upamiętnienia tych wydarzeń, CYRYL prezentuje cykl fotografii autorstwa Zbigniewa Zielonackiego. Zdjęcia te, wykonane w sali sądowej i na stokach Cytadeli, dokumentują zarówno proces Greisera, jak i samą egzekucję. Wystawa tych fotografii przypomina o okrucieństwach niemieckiej okupacji oraz o losach tych, którzy zostali poddani niesprawiedliwym represjom. Fotografie Zielonackiego są nie tylko dokumentem historycznym, ale również ważnym świadectwem pamięci o tragicznych wydarzeniach z tamtych lat.