Kiedy do centrum nie wjadą diesle i stare samochody?

W 320 europejskich regionach miejskich funkcjonują strefy czystego transportu, w Polsce nie ma jeszcze żadnej, chociaż już od stycznia tego roku Poznań może wprowadzać takie ograniczenia.

HEAL Polska, organizacja zajmująca się wpływem czynników środowiskowych na zdrowie publiczne, podaje, że liczba stref niskiej emisji w Europie wzrosła od 2019 roku o 40 proc. Według nowych badań już 320 europejskich regionów miejskich ogranicza obecnie możliwość wjazdu dla starszych pojazdów, które zazwyczaj bardziej zanieczyszczają powietrze. Wszystkie z dziesięciu najpopularniejszych miast turystycznych blokują obecnie wjazd dla wielu pojazdów benzynowych i diesli. 

Najwięcej stref niskiej emisji – 172 – mają Włochy, które niemal podwoiły ograniczenia w stosunku do 2019 roku. Włoskie systemy nie są ujednolicone, co utrudnia ustalenie, których pojazdów dotyczą ograniczenia w danym miejscu. Niemcy mają 78 tzw. LEZ-ów, Wielka Brytania – 17, Holandia – 14, a Francja – 8. W krajach Europy Środkowej i Wschodniej działa niewiele ograniczeń, ale w miastach Polski i Bułgarii strefy czystego transportu mają powstać w nadchodzących miesiącach. Kraków i Warszawa planują uruchomić swoje strefy czystego transportu odpowiednio do końca 2022 i połowy 2023 roku. 

Od stycznia 2022 roku samorządy mogą tworzyć strefy w regionach miejskich. W związku z niedawną nowelizacją ustawy o elektromobilności Fundacja Promocji Pojazdów Elektrycznych zwróciła się do 41 największych polskich miast z pytaniem o aktualne stanowisko w sprawie SCT. Odpowiedzi oceniła jako rozczarowujące. Zainteresowanie utworzeniem stref wyraziły Łódź, Wrocław, Zabrze, Gliwice, Rzeszów, Bydgoszcz i Gdańsk. Do listy miast zainteresowanych poprawą jakości powietrza dopisano także Gdynię, Szczecin, Poznań, Toruń, Sosnowiec, Dąbrowę Górniczą, Wałbrzych, Koszalin i Słupsk. Niestety żadne miasto nie podało konkretnych terminów planowanego wprowadzenia stref.
 
Zanieczyszczenie powietrza według Światowej Organizacji Zdrowia stanowi zagrożenie dla zdrowia publicznego; w państwach UE powoduje ponad 300 tys. przedwczesnych zgonów rocznie. Transport drogowy jest największym źródłem niebezpiecznych dla zdrowia tlenków azotu – odpowiada za ponad 40 proc. emisji NOx. Z transportu pochodzi także ponad 11 proc. emisji drobnych pyłów PM2,5. Badania pokazują, że LEZ-y zapewniają znaczną poprawę jakości powietrza i mają pozytywny wpływ na lokalny handel – ocenia HEAL.
 
W oparciu o dostępne uzgodnione plany lub zobowiązania prawne w badaniu organizacji Transport&Environment obliczono, że do 2025 roku liczba LEZ-ów w Europie ma wzrosnąć o 58 proc., do 507. Wzrost będzie najsilniejszy w hotspotach turystycznych w Hiszpanii, gdzie do 2024 roku ma już funkcjonować 146 nowych LEZ-ów; we Francji do 2025 roku wejdą w życie 34 nowe strefy.