Początki Poznania jako miasta-ogrodu: Wizja urbanistyczna przełomu XVIII wieku”

Pierwszym krokiem w realizacji tej wizji było utworzenie w latach 1794-1798 pierwszej w Polsce publicznej promenady spacerowej – obecnej alei Marcinkowskiego. Ta imponująca przestrzeń, o szerokości ponad 30 metrów i długości 660 metrów, została obsadzona czterema rzędami włoskich topoli, a wszystkie drzewa uliczne objęto ochroną prawną.

Jednak po 1815 roku, w wyniku zmian politycznych i strategicznych, Poznań przekształcono w miasto-twierdzę, co skutkowało porzuceniem projektu Gilly’ego. Zlikwidowano wówczas przedmieścia mieszkalno-ogrodowe, leżące w obrębie nowo budowanych fortyfikacji.

Mimo to, przed 1840 rokiem, w Poznaniu powstały pierwsze zieleńce, takie jak “Zielony Ogródek” przy obecnej ulicy Zielonej, plac Cyryla Ratajskiego oraz plac Wielkopolski. Pod koniec XIX wieku, kiedy zaczęto udostępniać mieszkańcom zadrzewione stoki forteczne, powstały kolejne zieleńce o powierzchni 10 hektarów, połączone drogami spacerowymi.

W tym okresie w Poznaniu rozwinął się również trend zakładania ogródków rozrywkowych, zwłaszcza w obrębie miasta przy kawiarniach, cukierniach i restauracjach, a także poza miastem na terenach takich jak Dębina, Malta i Szeląg. Szczególnie popularne stały się one przy Drodze Dębińskiej, prowadzącej do lasu komunalnego Dębina.

Pomimo że pierwotny plan Gilly’ego nie został w pełni zrealizowany, jego wpływ na rozwój przestrzeni publicznej i zielonych terenów w Poznaniu jest niezaprzeczalny. To, co zaczęło się jako nowatorska koncepcja miasta-ogrodu, przekształciło się w trwałe dziedzictwo zieleni miejskiej, odgrywające ważną rolę w życiu mieszkańców Poznania do dziś.