.jpg)
.jpg)
Celem tak programu “Doceń polskie”, jak i Dnia Polskiej Żywności jest promowanie polskich artykułów żywnościowych najwyższej jakości oraz ich wytwórców. W ramach programu cztery razy w roku organizowane są audyty, podczas których grono ekspertów ocenia wyroby biorące udział w projekcie i wyróżnia certyfikatem te najbardziej wartościowe. Loża Ekspertów ocenia smak i wygląd żywności, a także stosunek jakości produktów do ich ceny. Każdy artykuł jest z osobna oceniany przez każdego z piątki jurorów.
Godło “Doceń polskie” dotychczas otrzymały nabiał, pieczywo, mięso, przetwory owocowe i warzywne, napoje, słodycze, dania gotowe, mrożonki, makarony, alkohole, miody i przekąski. Wśród wyróżnionych produktów znajdziemy zarówno tradycyjne propozycje, od lat obecne w naszym jadłospisie, jak i nowości dowodzące o innowacyjności polskich firm.
Właśnie bogactwo i różnorodność oferty rodzimych producentów chcieli podkreślić organizatorzy programu “Doceń polskie” proponując Dzień polskiej żywności.
– Kalendarz pełen jest nieoczywistych świąt, dni mających zwrócić naszą uwagę na konkretne profesje, czynności, czy produkty. Oczywiście można do nich podchodzić z dystansem i poczuciem humoru, ale równie dobrze takie nietypowe dni mogą nas zainspirować. Skoro chętnie obchodzimy Dzień czekolady, Dzień mleka, czy Dzień makaronu, to czemu nie celebrować Dnia polskiej żywności? – pyta retorycznie Marek Bielski, twórca programu “Doceń polskie”.
Dzień polskiej żywności obchodzimy 25 sierpnia. Data nie została wybrana przypadkowo. Przed nami dożynki, czyli święto plonów kończące żniwa, niebawem nadejdzie czas zbiorów jesiennych warzyw i grzybów, a tymczasem mamy pełnię lata – na rynku dostępne są świeże owoce i warzywa, z których można przygotować dania różnego typu. A oto kilka informacji o polskiej żywności, które nie wszyscy znają. Są i akcenty poznańskie…
Jaki owoc jest nazywany “polską cytryną”?
Mianem tym określa się pigwę. Uwaga, owoce są bardzo twarde i dlatego nie należy jeść ich na surowo, najlepiej poddać je obróbce cieplnej. Z pigwy można przygotować kompot, konfiturę lub dodać podgotowane plasterki do herbaty.
Z czym kojarzy się mirabelka?
Pod tą dźwięczną nazwą kryje się śliwa domowa występująca w strefie klimatu umiarkowanego. Z okrągłych owoców, o soczyście żółtym lub czerwonym kolorze, przygotujesz przetwory różnego typu. Liście również mają zastosowanie, warto wiedzieć że działają przeciwgorączkowo, z kolei kwiaty regulują procesy trawienne.
Z czego powstaje ciulim lelowski?
Ciulim lelowski to potrwa regionalna z Lelowa (woj. śląskie, pow. częstochowski), której głównymi składnikami są ziemniaki, żeberka i przyprawy. Ciulim to odpowiednik żydowskiego czulentu. Jak smakuje potrwa? Odpowiedź na to pytanie znają uczestnicy święta ciulimu i czulentu, które w sierpniu odbywa się w Lelowie. Od lutego 2006 roku, ciulim lelowski znajduje się na Liście Produktów Tradycyjnych. Zestawienie jest dostępne na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Czym jest kumpiak podlaski?
Jest rodzajem suszonej szynki wieprzowej długodojrzewającej. Oryginalny smak i zapach zawdzięcza rocznemu procesowi suszenia wśród aromatycznej mieszanki ziół oraz wysokogatunkowemu surowcowi, pochodzącemu ze sztuk hodowanych na głębokiej ściółce i żywionych tradycyjnymi metodami. Prawdziwy kumpiak jest suszony, a nie wędzony. Waga kumpiaka waha się między 6 a 8 kg. Produkt ten może być przechowywany przez wiele miesięcy bez użycia lodówki. Specjał ten najlepiej smakuje z czarnym wiejskim chlebem, który podkreśla i uwalnia bukiet smaków i zapachów powstałych podczas długotrwałego dojrzewania. Produkt jest wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych, a kumpiak z oferty “Karczmy pod Sokołem” z Sokółki uhonorowano certyfikatem programu “Doceń polskie”.
Dlaczego w leczeniu przeziębienia warto sięgnąć po sok malinowy?
W owocach malin znajdują się kwasy organiczne (m.in. cytrynowy, jabłkowy, salicylowy), pektyny, antocyjany, cukry, związki śluzowe, lotne związki zapachowe. Maliny są bogatym źródłem witamin (m.in. C, E, B1, B2, B6) oraz wielu substancji mineralnych – przede wszystkim potasu, magnezu, wapnia i żelaza). Dojrzałe maliny polecane są osobom zmagającym się z anemią. Herbatka z liści pomaga zaś zwalczyć biegunkę.
Ile jest tak naprawdę jajka w jajku?
Surowe jajko składa się w ponad 75% z wody (taka ilość jest charakterystyczna dla większości organizmów żywych, także ludzkiego ciała), około 12% to rzeczywiste białko, niecałe 10% przypada na tłuszcz, 1% to składniki mineralne, a mniej niż 1% to węglowodany.
Żętyca. To się je czy pije?
Pije, bo żętyca to serwatka z mleka owczego, ściętego podpuszczką. Napój jest produktem ubocznym otrzymywanym produkcji buncu i oscypków. W lutym 2008 roku żętyca została wpisana na Listę Produktów Tradycyjnych.
Jakim produktem spożywczym obsypywano niegdyś nowożeńców?
Nie, nie ryżem, lecz… kaszą, która była uważana za symbol dobrobytu, dlatego obsypywano nią młodą parę.
Czy wyobrażasz sobie (inne niż kulinarne) zastosowanie dla natki pietruszki?
Natką pietruszki możemy z powodzeniem zastąpić… gumę do żucia. Należy tylko pod zimną, bieżącą wodą opłukać kilka gałązek natki, a następnie ją żuć i gryźć. To doskonały sposób na dostarczenie naszemu organizmowi witamin A i C oraz żelaza, a przy tym sposób na naturalne odświeżenie. Jedynym mankamentem tej metody jest zielony kolor zębów…
Dlaczego warto sięgać po kasze jęczmienną?
Choćby ze względu na wysoką zawartość błonnika usprawniającego pracę przewodu pokarmowego. Warto wiedzieć, że 100 g kaszy jęczmiennej perłowej zawiera ok. 6 g tej cennej substancji. Dla porównania: kasza jaglana (100 g) zawiera ok. 3 g błonnika, 100 g płatków owsianych – 7 g, zaś 100 g ryżu białego – 2,4 g. Warto wiedzieć, że kasza jęczmienna jest również źródłem złożonych węglowodanów połączonych z niektórymi witaminami i pierwiastkami.
Dlaczego kasza pęcznieje podczas gotowania?
Głównym składnikiem kaszy jest skrobia, która w stanie surowym nie jest trawiona w naszym układzie pokarmowym. Skrobia staje się strawna dzięki zalaniu jej cieczą i ogrzewaniu w odpowiedniej temperaturze. Ogrzewanie kaszy w cieczy sprawia, że skrobia chłonie wodę, a przez to pęcznieje, a więc zwiększa objętość.
Gdzie leży kapuściana stolica Polski?
Charsznica, bo o niej mowa, jest położona w północnej części województwa małopolskiego To zagłębie warzywnicze, słynącym zwłaszcza z uprawy kapusty nazywanej przez jej mieszkańców “zielonym złotem”. To tam co roku odbywają się Charsznickie Dni Kapusty. Tak jak dożynkom przewodzi starosta i starościna, tak podczas Dni Kapusty władzę sprawuje Król i Królowa Kapusty.
Z czym kojarzy Ci się nazwa pierśnik dębogórski?
Otóż pierśnik dębogórski jest jednym z produktów pochodzących z woj. pomorskiego, który został wpisany na ministerialną Listę Produktów Tradycyjnych. To wędzone gęsie tuszki z mostkiem. Wielkość i ciężar produktu jest uzależniony od płci gęsi oraz od stopnia utuczenia. Średni ciężar pierśnika wynosi około 1,2 kg. Mięso ma miękką i sprężystą konsystencję oraz charakterystyczne dla gęsiny zapach i smak.
Czym jest gzik?
To potrawa charakterystyczna dla kuchni wielkopolskiej. Przygotowuje się ją z sera twarogowego, śmietany i szczypiorku (do smaku dodaje się sól i pieprz). Gzik wybornie smakuje z ziemniakami (pyrami) w mundurkach.
Czy szyszki piwne mają związek z piwem?
Szyszki piwne, tradycyjny produkt pochodzący z woj. podkarpackiego, to podsuszane serowe kulki o wydłużonym kształcie, które wyglądem przypominają szyszki. Wyrób początkowo powstawał z mleka owczego, później zastąpiono go krowim. Ususzone szyszki zwykle są popijane piwem, stąd ich nazwa. We wrześniu 2013 roku szyszki wpisano na Listę Produktów Tradycyjnych.
Czy pomidor to owoc czy warzywo?
Wbrew pozorom odpowiedź na to pytanie nie jest tak prosta jakby się mogło wydawać. Z naukowego punktu widzenia pomidor jest owocem, ale przyjęło się traktować go jak warzywo. Spór o to, czy pomidor to owoc czy warzywo trwa przynajmniej od XIX wieku. W 1893 roku temat trafił na wokandę Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych. Porządkując kwestie dotyczące ceł na warzywa i owoce, sędziowie zadecydowali, że z punktu widzenia gospodarczego pomidor to warzywo. Ogłaszając wyrok Sąd nie odniósł się jednak do botanicznego ujęcia, w myśl którego jadalna część rośliny to owoc.
Dawniej uważano je za roślinę trującą i uprawiano ją jedynie w celach dekoracyjnych, a dziś to bogate źródło witamin: A, B1, B2 i C. Co to takiego?
Pomidory! Poza wymienionymi witaminami, zawierają także potas, żelazo, sole mineralne i antyutleniacz o nazwie likopen. Jest to bardzo cenny składnik, który chroni nasz organizm przed różnymi chorobami, w tym przed nowotworami układu pokarmowego. Ponieważ likopen jest rozpuszczalny w tłuszczach, pomidory warto podawać z dodatkiem oliwy. Również przetworzone produkty pomidorowe (sosy, koncentraty, ketchupy) są niezwykle wartościowe. Pod wpływem temperatury likopen zawarty w pomidorach ulega bowiem przekształceniu do formy, w której jest dużo lepiej wchłaniany z przewodu pokarmowego.
Żabieckie gały. Z czym to się je?
Żabieckie gały to nic innego, jak tylko małe okrągłe kluski, które przygotowuje się z masy ziemniaczano-mącznej. Gały podaje się z omastą ze słoniny i boczku. Mieszkańcy Żabca (woj. świętokrzyskie) radzą, by do przygotowania klusek używać ziemniaków z dużą zawartością skrobi. Nie należy także przesadzać z mąką, bo gały będą twarde. Świętokrzyski specjał od 2013 roku jest wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych.
Czy tatarka ma związek z Tatarami?
Jak najbardziej! Tatarka to inaczej kasza gryczana. Grykę uprawiano już cztery tysiące lat temu, a do Polski dotarła wraz z najazdami Tatarów, stąd nazywa się ją czasami tatarką.
Miód pomagał rannym na froncie. Jak to możliwe?
Miód ma wiele cennych właściwości. Stosowany profilaktycznie wzmacnia odporność organizmu, pomaga w leczeniu przeziębień, doskonale sprawdza się także w pielęgnacji urody (np. maseczki z miodu na twarz czy włosy). Ciekawostkę stanowi fakt, że jeszcze podczas pierwszej wojny światowej wodą z miodem przemywano żołnierzom rany. Dzięki temu lepiej i szybciej się goiły.
Czym wyróżnia się kasza jaglana?
Kasza jaglana jest otrzymywana z prosa, należącego do najstarszych roślin uprawnych. Warto wiedzieć, że ta odmiana kaszy nie zawiera glutenu, dlatego można podawać ją także chorym na celiakię. Co więcej, kasza jaglana (w przeciwieństwie do innych kasz) jest zasadotwórcza. Pomoże zatem odzyskać równowagę kwasowo-zasadową organizmowi przeciążonemu produktami mięsnymi i z białej mąki (białe pieczywo, jasne makarony, słodycze). Zawarte w niej antyoksydanty pozwalają z kolei oczyścić organizm.
Czy wegetarianie mogą jeść dzionie rakowskie?
Nie, gdyż dzione rakowskie to kiszka upieczona w naturalnym jelicie wieprzowym lub wołowym. Produkt przypomina wyglądem kiszkę pasztetową, jego końce są spinane drewnianą szpilką lub wełnianą przędzą. Wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych wyrób pochodzi z woj. świętokrzyskiego, a dokładniej – z gminy Raków.